Inhoudsopgave
Borduren is een handwerk of hobby waarbij naald en draad gebruikt wordt om stoffen en textiel te versieren. De verschillende borduurtechnieken en -stijlen lopen sterk uiteen en in de meest gangbare methode wordt er vooral gericht op een kleurrijke en vrije manier van borduren. Met deze kleurrijke borduurmethode worden verschillende steken onafhankelijk van het weefsel van de stof gewerkt en maakt het mogelijk elk willekeurig motief, abstract of natuurlijk en design, op elke stof te borduren.
Gekleurde borduurwerken bieden je een fantastische flexibiliteit bij het maken van prachtige motieven met kleurrijk naaigaren en speciale textielvezels.
De geschiedenis van het borduren
Borduren is een populaire manier om kleding meer persoonlijkheid te geven en om textiel te mooier te maken. Basismaterialen zoals leer of stof worden artistiek versierd door er draden garen op te naaien of door te trekken. Borduurwerk vind je in alle culturen en religies van de wereld. De motieven variëren van eenvoudige kleine patronen en bloemen tot alledaagse taferelen en uitgewerkte afbeeldingen zoals geboortes, bruiloften of zelfs de dood. Sommige borduurwerken zijn eenvoudig, andere heel fantasierijk en gedetailleerd.
Het begin van borduren
De ambacht van borduren heeft een lange geschiedenis. Uit vondsten blijkt dat geborduurde kleding al zo vroeg als 5000 v. Chr. bestond in verschillende streken zoals Egypte, China en Zuid-Amerika. Het is niet mogelijk een streek van herkomst voor het borduurwerk aan te wijzen. In de begintijd van het borduurwerk werden eerst geometrische figuren geborduurd. Pas later werden kledingstukken en voorwerpen versierd met figuratieve voorstellingen en hele afbeeldingen. Gouddraad, linten en kralen werden ook gebruikt voor versiering. Het versieren van kleding won snel aan populariteit. Edele borduursels werden aangetroffen op de gewaden en mantels van Romeinse consuls, tribunen en keizers. In de Middeleeuwen werd in kloosters ook geborduurd om liturgische gewaden te maken of om textiel te verfijnen dat in kerkinterieurs gebruikt werd. Geborduurde stoffen werden altijd beschouwd als een teken van welvaart, want borduren kostte veel tijd en geld. Daarom was dit ambacht een voorrecht dat voorbehouden was aan de gegoede bevolking of voor religieuze doeleinden. Aristocratische vrouwen leerden al in hun kindertijd om de mooist mogelijke textielversieringen te maken.
Ontwikkeling van de eerste borduurmachines
In de loop van de tijd werd borduurwerk steeds belangrijker. Gezien de grote vraag probeerden uitvinders het tijdrovende handborduurwerk gemakkelijk te maken door machines te gebruiken. Vooral de industriële revolutie veranderde de textieltechnologie van de grond af. Dit had niet alleen gevolgen voor het naaien, maar ook voor het borduren. In het midden van de 19de eeuw ontwikkelden de Zwitsers Franz Rittmeyer en Anton Vogler de allereerste mechanische borduurmachine, die de draad heen en weer trok door een verticaal gespannen lap stof, en zo handborduurwerk imiteerde. De machine werkte volgens hetzelfde basisprincipe als moderne borduurmachines. Terwijl de stof bewogen wordt, steekt de naald steeds op hetzelfde punt. De beweging van de stof werd gestuurd door een zogenaamde pantograaf.
Rond dezelfde tijd vond de Zwitser Isaak Groebli de eerste grote borduurmachine uit, de zogenaamde Schiffli machine. Deze combineerde de technieken van grote weefgetouwen met die van naaimachines en werkte met een boven- en onderdraad. Het voordeel was dat beide draden op klosjes werden afgewikkeld, waardoor het moeizame inrijgen zoals met de handborduurmachine niet meer nodig was. Ook hier werd de stofbeweging gestuurd door een pantograaf. Maar deze twee uitvindingen waren nog maar het begin. Net als naaimachines waren borduurmachines voortdurend in ontwikkeling. De meer geavanceerde borduurmachines werkten met vele naalden tegelijk en versnelden het borduren enorm. Al snel ontstond een nieuwe tak van textielverwerking: industrieel borduurwerk.
Borduren vandaag de dag
Een mijlpaal in de geschiedenis van het borduren is het jaar 1913, toen de firma Saurer in Arbon erin slaagde een borduurmachine te maken die 100 steken per minuut kon maken en borduurwerk van een hoge kwaliteit produceerde. Voor die dagen was dit een uitzonderlijke prestatie. De borduurmachines van tegenwoordig zijn elektronisch gestuurd en kunnen veel meer. Tot 1400 steken per minuut zijn mogelijk met krachtige borduurmachines. Naast de computergestuurde borduurmachines wordt ook vaak software gebruikt. Hiermee kan een grote diversiteit aan motieven geborduurd worden met veel aandacht voor detail. Van eenvoudige logo's tot complexe versieringen, alles is mogelijk. Zo laten bedrijven hun kleding borduren met hun logo, maar ook in de particuliere sector is borduren erg populair. Vooral vrouwen beschouwen dit handwerk als een aangenaam tijdverdrijf waarin ze zich kunnen ontspannen en tegelijk kleine borduurkunstwerken kunnen maken.